مراقبتهاي دوران بارداري
بين ۵ تا ۲۰% از حاملگی ها ممكن است با عوارض همراه شوند لذا هر زن بايد قبل از باردارى مورد ارزيابى دقيق قرار گيرد البته بيشتر بارداريها بدون برنامه قبلى هستند و لذا به محض تشخيص باردارى بايد ويزيت اوليه انجام شود وآزمايشات روتين جهت زن باردار درخواست شود شما بايد تا ۳۲ هفته هر ماه يكبار از ۳۲ تا ۳۶ هفته هر ماه دو بار (هر دو هفته يكبار) و از ۳۶ تا ۴۰ هفته هر ماه چهار بار (هفته اى يكبار) به پزشكتان مراجعه و چك شويد .
اگر از باردارى جلو گيرى نميكنيد با مشاهده هر كدام از اين علايم بايدبه حاملگى شك كنيد
۱- عقب افتادن عادت ماهانه (در صورتى كه پريود شما منظم است با عقب افتادن پريودتان بمدت چند روز احتمال باردارى مطرح ميشود) استرس- كاهش يا افزايش وزن – بيماريهاى مزمن – تغيرات محيطى و ورزشهاى سخت نيزاز جمله مواردى هستند كه ميتوانند الگوى پريود را تغيير دهند.
۲-تهوع واستفراغ : در ۵۰% از حاملگيها رخ ميدهد ودر صبح بيشترين شدت را دارد .
۳-تغيير شكل سينه ها
۴-احساس حركت جنين در شكم ( بعد از ۱۶ هفتگى مشاهده ميشود )
۵-احساس خستگى و تكرر ادرار
۶- بزرگى شكم
با مشاهده هر كدام از اين علايم بهتر است يك آزمايش حاملگى انجام دهيد .
ازمايش هاى ادرارى حدود يك هفته بعد از عقب افتادن عادت ، باردارى را نشان ميدهند در حاليكه أزمايش خون ميتواند يك هفته قبل از عقب افتادن عادت باردارى را نشان دهد .
در هر ويزيت باردارى موارد زير چك ميشوند :
افزايش وزن – فشار خون – اندازه رحم و زنده بودن جنين (كه توسط فيتوسكوپ ويا سونيكيد انجام ميشود )
ميزان افزايش وزن باردارى حدود ۱۲-۱۰ كيلو است كه در زنان چاق كمتر بايد باشد (۹-۶ كيلو)
در صورت مشاهده هر كدام از اين علايم سريعا پزشك خود را مطلع كنيد :
۱-آبريزش از واژن
۲-لكه بينى يا خونريزى
۳-ورم دست وصورت يا ورم شديد پاها
۴-سردرد شديد و تارى ديد
۵- درد قسمت فوقانى وسمت راست شكم (منطقه اپى گاستر)
۶- تب يا لرز
۷– استفراغ شديد
۸- سوزش ادرار
۹- كم شدن حركات جنين
تغذيه در دوران بارداری
رژيم غذايی زن بارداربايد متنوع وپر کالری باشد . بهتر است غذا به دفعات بيشتر وحجم کمتر مصرف شود .مقدار افزايش کالری مصرفی ۳۰۰ کيلو کالری بيش از حالت غير باردار است به اين ترتيب نياز به کالری که در يک زن غير باردار ۲۳۰۰ کيلو کالری است در بارداری به ۲۶۰۰ کيلو کالری افزايش می يابد .
نياز روزانه آهن در طی بارداری ۳۰ ميلی گرم در روز است و از ماه چهارم بارداری که زمان خونسازی جنين است بايدمصرف آن شروع شود.اگر بگويم آهن مهمترين نياز زن باردار است اغراق نکرده ام . جنين مثل يک انگل !!! و پارازيت ،آهن را فعالانه از خون مادر جذب ميکند و حتی زمانی که مادر کم خونی شديد دارد جنين کم خون نمی شود و اين زن باردار است که در صورت عدم مصرف آهن اگزوژن (يعنی قرص فروس سولفات يا کپسول هماتينيک )دچار افت همو گلوبين وهماتوکريت خون ميشود )تاکيد ميکنم که هيچ غذا يا رژيم غذايی آهن مورد نياز بارداری را تامين نميکند وحتما بايد آهن اگزوژن مصرف شود .
شما خانم باردار در صورتی که :
۱-اندام درشتی داريد ۲-دوقلو باردار هستيد ۳-کم خونی داريد ۴-تا اواخر حاملگی قرص آهن مصرف نکرده ايد يا نامنظم مصرف کرده ايد ،بايد دو برابر مقدار معمول آهن دريافت کنيد
برای تامين کلسيم بدن در طی حاملگی بايد روزی نيم الی يک ليتر (يعنی دو الی چهار ليوان)شير يا معادل آن ماست مصرف کنيد .
در رژيم غذايی شما بايد پروتئينها ی حيوانی(تخم مرغ ، گوشت قرمز وسفيد) ويتامينهاو کربوهيدرات بمقدار کافی وجود داشته باشد و بهتر است در مصرف حبوبات بعلت ايجاد مشکلات گوارشی زياده روی نکنید .
بهداشت در دوران بارداری
۱- شما خانم باردار بايد لباس گشاد وراحت بپوشيد واز کفش پاشنه بلند هم نبايد استفاده کنيد.
۲-هفته ای دو الی سه بار حمام برويد وسعی کنيد کمتر در حمام بنشينيد .در سه ماهه آخر بارداری بعلت احتمال سقوط نبايد از وان استفاده کنيد .
۳-اگر شغل اداری وکم تحرکی داريد ميتوانيدتا انتهای بارداری کارکنيد ولی شغلهای با تحرک فيزيکی زياد بايد محدود شوندوحتما بايد چند بار در روز مدتی استراحت کنيد .
۴-مسافرت کوتاه مدت اشکالی ندارد ولی بهتر است از مسافرتهای طولانی خصوصا در اواخر حاملگی پرهيز کنيد.وهر يکی دو ساعت يکبار قدم بزنيد.
۵-در ماه آخر بارداری(چهار هفته آخر )نزديکی نکنيد .
۶-ورزشهای سبک يا متوسط را ميتوانيد انجام دهيد ولی ورزشهای سنگين وشديد ممنوع است .
۷-در طی حاملگی در صورت وجود ترشح زياد واژينال ميتوانيد از دوش واژينال استفاده کنيد ولی اينکار را نبايد با سرنگ انجام دهيد چون خطر آمبولی هوا ومرگ وجود دارد.
۸-خانمهای محترم سيگاری !!!!لطفا در طی حاملگی به جنين خود رحم نموده وحتی الامکان سيگار نکشيد !!چون سيگار با کم کردن جريان خون جفت باعث تولد نوزاد کم وزن وناهنجار ميشود .
۹-اگر شما سابقه واکسيناسيون کزاز نداريد بايد دو دوز واکسن توام بزرگسالان (ديفتری-کزاز)را به فاصله يکماه بزنيد ويکسال بعد هم ياد آور دريافت کنيد .
مشکلات شايع در دوران بارداری :
۱-تهوع واستفراغ :معمولا در سه ماهه اول بارداری مشاهده ميشود ودر هنگام صبح بيشترين شدت را دارد . زياد بودن هورمون بارداری(hcg) وفشارهای روحی وروانی جزو مهمترين دلايل شدت آن هستند .حاملگی چند قلو ومول حاملگی هم ميتوانند ويار حاملگی را شدت بخشند .
راهکارهايی برای کاهش تهوع واستفراغ:
۱-هنگام صبح وقبل از برخاستن از بستر مقدارکمی بيسکويت يا نان خشک بخوريد
۲-سعی کنيد بيشتر در معرض هوای آزاد قرار بگيريد ودر صورت امکان هر روز مدتی در هوای آزاد قدم بزنيد .
۳-به خانه اقوام وافراد مورد علاقه خود برويد واز صحبت ورفت وآمد با افراد واقوامی که با آنها مشکل داريد پرهيز کنيد (حتی الامکان تا اتمام سه ماهه اول).
۴- غذا خوردن در خارج از منزل ومسافرتهای کوتاه ومفرح کمک کننده هستند .
۵-استفاده از آمپول B۶ مفيد است همچنين در موارد شديداستفاده محدود از قرص وآمپول متوکلوپراميدبعنوان خط آخر درمان باعث بهبودی ميشود
بر اساس تجربيات اينجانب ، مسايل روحی وروانی بشترين تاثير را در تهوع واستفراغ حاملگی ايفا ميکنند و زن بطور ناخود آگاه با اين تصور که با حاملگی زيبايی و جذابيت خود را برای همسرش از دست ميدهد يا ترس از بچه داری يا در زنانی که چند دختر ياپسر دارند ترس از اينکه نکند جنس بچه تکراری باشد و همچنين در حاملگی های ناخواسته ، ناآگاهانه با حاملگی خود بصورت تهوع واستفراغ مقابله ومخالفت ميکند پس در اين شرايط مهمترين وظيفه بعهده مرد است تا با مطمئن کردن همسر خود نسبت به جذابيت وزيبايی اش وهمچنين فراهم کردن يک محيط آرام ودور از تنش همسر خود را حمايت کند
۲-کمردرد:
علت آن تغيير شکل بدن وبزرگ شدن شکم ودر نتيجه، افزايش لوردوز کمر ميباشد.شل شدن ليگامانهای لگنی واسپاسم عضلانی از علل ديگر ميباشند .برای کم کردن درد ميتوان از اين روشها استفاده نمود :
۱-استراحت ۲-گرم کردن موضع ۳-مصرف مسکن ها۴-شکم بند طبی
۳-واريس:در طی حاملگی تشديد ميشود وبا افزايش وزن بدتر ميشود .
درمان در حاملگی:
۱-استراحت منظم وزياد در طی روز ۲-بالا نگهداشتن پاها چندين بار در روز۳-استفاده از جورابهای مخصوص واريس
در مواردی که نياز به جراحی واريسها باشد اين عمل بايد تا بعداز زايمان به تعويق انداخته شود .
۴-هموروئيد(بواسير):با حاملگی تشديد ميشود .درمان در طی حاملگی:
۱-استفاده از داروهای بيحس کننده موضعی۲- نشستن در تشت آب نيمگرم روزی ۴-۳بار بمدت ۱۰دقيقه ۳- استفاده از ملين های گياهی(مثل سنالين-سی لاکس و سنامد) ۴- عدم مصرف غذاهای کافئين دار مثل چای-نوشابه-قهوه ۵- عمل جراحی(هموروئيدکتومی) که بهتر است در طی حاملگی انجام نشود چون اکثرهموروئيدها بعد از زايمان برطرف ميشوند.
۵-لکوره(افزايش ترشحات واژن)
اکثرا بعلت تغييرات هورمونی در حاملگی است اگر ترشحات شما عفونی باشند يعنی واجد شرايطی باشند که در مبحث عفونتهای شايع زنان توضيح داده ام بايد به پزشک مراجعه کنيد در غير اينصورت دوش واژينال سرکه رقيق ميتواند باعث تخفيف علايم شود.
سوزش سر دل (HEART BURN) یکی از شايعترين شکايات در حاملگی است با بزرگ شدن رحم معده تحت فشار قرار گرفته ومقداری از محتويات معده همراه با اسيد به داخل مری پس زده ميشود وباعث HEART BURN ميشود .
راهکار هايی برای تخفيف سوزش سر دل: ۱-افزايش تعداد وعده های غذايی همراه با کاهش مقدار غذای مصرفی در هر وعده ۲-پرهيز از خم شدن ويا صاف دراز کشيدن ۳ -قرار دادن دو عدد بالش زير سر هنگام دراز کشيدن ۴-مصرف آنتی اسيد های خوراکی مثل هيدروکسيد آلومينيوم يا منيزيم.
سوال:چه آزمايشهايی بايد در طی حاملگی انجام دهيم؟ در اولين ويزيت بايد آزمايش شمارش کامل گلبولی(CBC و diff) گروه خونی و Rh و VDRL و تيتر آنتی بادی ضد سرخجه ، قند خون ناشتا (FBS) ،پاپ اسمير ، HBS Ag و UA&UC (آناليز وکشت ادرار) درخواست شود. اين آزمايشات بهتر است يکبار ديگر بين۲۴-۳۶ هفتگی تکرار شوند .
سونوگرافی بايد دو بار انجام شود:بار اول بين ۸-۱۸ هفته بارداری وبار دوم بين۲۴- ۳۶ هفتگی.
زايمان طبيعی در اين مبحث ميخواهم بطور خلاصه شما را با زايمان طبيعی ،روشها ،مزايا وعوارض آن آشنا کنم
زايمان طبيعی چيست؟ زايمان طبيعی به خروج کامل جنين وجفت از راه واژن گفته ميشود.اکثر بيماران من خصوصا خانمهايی که اولين حاملگی خود را ميگذرانند میپرسند : چه زمانی بايد براي زايمان به بيمارستان مراجعه کنيم؟
زمانی بايد برای بستری شدن مراجعه کنيد که درد های حقيقی زايمانی شروع شده باشند .حالا حتما میپرسيد مگر درد غير حقيقی هم داريم؟ بله در طول حاملگی درد های کاذبی هم وجود دارند. در واقع بعد ازاتمام هفت ماهگی گاها انقباضات رحمی نامنطمی ديده ميشود که ممکنست آنهارا با درد زايمان اشتباه بگيريم.پس چطور ميتوان فهميد که درد حقيقی يا کاذب است؟ تفاوتهای ميان دردهای حقيقی وکاذب:
۱- بر خلاف درد های زايمانی ،دردهای کاذب در فواصل نامنطم ايجاد ميشوند .
۲-وقتی درد کاذب باشد فاصله بين درد ها وشدت آنها با گذشت زمان تغييری نميکند (بر خلاف دردهای حقيقی که فاصله دردها کمتر وشدت آنها بيشتر ميشود).
۳-دردهای کاذب با مسکن ها بر طرف ميشوند در حاليکه زايمان طبيعی را نمی توان با مسکن متوقف نمود.
شما خانم باردار اگر انقباضات درد ناك رحمى را همراه با يكى يا هر دوى اين علايم داشته باشيد حتما طى ساعات آينده زايمان خواهيد كرد
۱- نمايش خونى يا bloody show شامل ترشحاتى است كه اندكى خون آلود بوده و در حد چند قطره ميباشد كه بعلت باز شدن دهانه رحم ايجاد ميشود ۲ باره شدن كيسه آب
البته ممكن است كيسه آب بعلت عفونت يا دلايل ديگر زودتر از موعد پاره شود يا بعضا در هنگام زايمان پاره شود
در اكثر موارد سر جنين جلوى دهانه خروجى رحم قرار ميگيرد ولى با شيوع بسيار كمتر ممكن است پا يا باسن جنين (پوزيشن بريچ) يا شانه وگاها ابرو يا چانه جنين جلوى دهانه خروجى رحم قرار گيرند كه دربيشتراين مواردسزارين انجام ميشود مگر بعضى موارد خاص كه در اين حالت پزشك تصميم ميگيرد كه زايمان طبيعى يا سزارين انجام شود
چند سوال در مورد زايمان
۱- مراحل زايمان چند ساعت طول ميكشد ؟ در زنانى كه اولين زايمان خود را تجربه ميكنند بين۱۲-۸ساعت ودر زنان چند زا ۶-۵ ساعت
۲- اپى زيوتومى جيست؟؟ چگونه در چه مواقعى و چرا انجام ميشود؟
اپى زيوتومى به برشى كه روى پرينه(حد فاصل بين دهانه واژن ومقعد) در هنگام زايمان براى تسهيل خروج جنين ايجاد ميشود گفته ميشود در بعضى از مواقع بصورت عمودى ودر ايران اكثرا (بعلت كوتاه بودن پرينه در خانمهاى ايرانى وجهت بيشگيرى از پارگى اسفنكتر مقعد ) بشكل اريب داده ميشود با انجام اين عمل وترميم آن بعد از خروج جنين وجفت از پارگى هاى غير قابل اجتناب واژن در طى زايمان وآسيب به مثانه وركتوم بيشگيرى ميشود و دراين موارد استفاده ميشود
۱- زنانى كه اولين يا دومين زايمان خود را تجربه ميكنند
۲- زنانى كه زايمان زودتر از موعد دارند
۳- اگر جنين بشكل بريچ در رحم قرار گرفته باشد (يعنى پا يا باسن جنين بجاى سر جلوى دهانه رحم قرار گرفته باشد )
۴- در مواردى كه از فورسپس براى زايمان استفاده ميشود
۵-در مواقعى كه جنين بيش از حد بزرگ باشد
شما بايد در طی زايمان فعال يعنی در حين خروج نوزاد در موقع انقباض يعنی وقتی رحمتان سفت ودردناك ميشود نفس خود را حبس كرده به شكم خود فشار ورده واصطلاحا زور بدهيد و وقتی انقباض تمام ميشود نفسهاى عميق بكشيد (هر انقباض بين ۳۰ ثانيه الی ۱ دقيقه طول می کشد.